|
DARATT
Francja/Belgia/Czad/Austria | 2006 | 93'
Znakomite kino, które tylko odważny dystrybutor mógł wprowadzić do polskich kin.
Kameralny dramat psychologiczny o wielkich sprawach. "Daratt" zasłużenie zebrał wiele międzynarodowych nagród, w tym Grand Prix Jury w Wenecji.
Po serii produkcji hollywoodzkich /…/ wreszcie przebił się na polskie ekrany głos z wnętrza tego kontynentu.
Film opowiada o uniwersalnych wartościach, przez co kulturowo obcy Czad staje się zaskakująco bliski.
Wybitny dramat o konsekwencjach wojny domowej w Czadzie. /…/ znakomita okazja, by przyjrzeć się afrykańskiemu od środka, a nie przez stereotypy wytworzone w Hollywood. /…/Mądre kino.
ZBRODNIA, ZEMSTA I JEJ DEMONY…
Czym jest zemsta? Stanem umysłu, emocji, procesem, działaniem? Do jakiego stopnia jest koniecznością, a kiedy staje się naruszeniem zasad? Jak dalece przesiąka nasze życie, zatruwa teraźniejszość, obciąża przyszłość? Te pytania cechują współczesną polityczną, kulturalną i społeczną historię Afryki. I o tym opowiada też w swym najnowszym filmie "DARATT", jeden z najlepszych reżyserów Czarnego Lądu, urodzony w Czadzie, Mahamat-Saleh Haroun.
"DARATT", to film, który podejmuje temat zemsty i wybaczenia. Akcja rozgrywa się w zachodniej Afryce - w Czadzie. Bohaterem jest Atim, dumny nastolatek zamierzający pomścić ojca zabitego podczas wojny domowej. Między nim a mordercą powstaje zaskakująca relacja...
SYNOPSIS
Nassara, jeden z największych zbrodniarzy wojennych, jest teraz przykładem wzorowego obywatela. Wiedzie spokojne życie - jest właścicielem niewielkiej piekarni, którą prowadzi wraz z ciężarną żoną, i co dzień rozdaje biedakom i włóczęgom pieczywo, które zostaje z wypieków…
Atim też zjawia się pod jego piekarnią, ale nie przyjmuje jałmużny. Przychodzi codziennie pod piekarnię i przygląda się Nassarze. Ten, zaintrygowany zachowaniem chłopaka, bierze go pod swoje skrzydła i uczy tajników pieczenia chleba. Atim wciąż zachowuje dystans, niewiele się odzywa, ale rzetelnie wypełnia swoje obowiązki. Czeka na odpowiedni moment, by pomścić ojca i zabić Nassarę.
Podczas tych kilku tygodni zaczyna się rodzić między nimi dziwna relacja. Pomimo pogardy i odrazy, jaką Atim odczuwa w stosunku do Nassary, jednocześnie widzi w nim ojca, którego zawsze pragnął. Z kolei Nassara upatruje w chłopaku swego potencjalnego syna i pewnego dnia proponuje mu adopcję…
Wyobraźcie sobie szesnastolatka Atima. Jego twarz to czysta niewinność, delikatność i wrażliwość. Jego siłę możemy zobaczyć jedynie w zdeterminowanym spojrzeniu. Morderstwo z zimną krwią to nie dziecinna igraszka… Więc Atim waha się - zabić, nie zabić - oto pytanie, które go dręczy. Chłopak nie zdaje sobie sprawy, że Nassara wie… Proponuje Atimowi siebie jako ofiarę, jako pokutę…
Czadyjskiego reżysera zawsze fascynowało badanie tego co "pomiędzy". Nie inaczej jest w filmie "Daratt". Atim zawieszony jest pomiędzy zamiarem dokonania zemsty a jej dokonaniem. Z jednej strony - chce pomścić ojca i zabić Nassarę, to jego "rodzinny obowiązek", dziadek niejako wymusił na nim akt zemsty, nazywając swego zamordowanego syna "odważnym lwem, którego potomstwo musi pomścić". Z drugiej strony ta sytuacja jest dla niego obciążeniem. Atim w głębi duszy chciały zacząć normalnie żyć, korzystać z życia i cieszyć się swą młodością.
Haroun konsekwentnie akcentuje ludzką twarz Nassary, kiedyś czołowego wojennego zbrodniarza. Łatwo jest uwierzyć, że był dobrym zabójcą, tak jak teraz jest dobrym piekarzem, który zdaje się czerpać dużą radość wykonywania swojej pracy. Nassara potrafi dobrze pracować, być dobrym Muzułmaninem i dobrym mężem, dzięki czemu "poniekąd" odzyskał twarz. Jednak nie jest łatwo żyć mając na sumieniu tyle zbrodni. Demony przeszłości wciąż powracają…
Z EKSPLIKACJI REŻYSERA:
Za każdym razem, kiedy wracam do Czadu, napotykam na powojenną rzeczywistość, która jest tam wszechobecna. Wciąż nierozwiązana, jak opowieść, nigdy nie skończona, bo zawsze pozostaje jeszcze jedna strona do przejrzenia….
Znam wielu oprawców, nawet otarłem się o nich. Zabijali, gwałcili, porywali, byli sprawcami tylu nieszczęść, atakując najbardziej bezbronnych. Wczorajsi kaci stali się ludźmi u władzy, panosząc się wokół bezkarnie. Straszną rzeczą w wojnach domowych jest to, że wszelkiego rodzaju zbrodnie i okrucieństwa są usprawiedliwiane. Poczucie krzywdy i przyzwolenia na bezkarność głodne są zemsty, która tak naprawdę staje się żądaniem sprawiedliwości.
"DARATT" nie opowiada jednak o samej o wojnie domowej, bardziej o jej konsekwencjach. To co mnie interesowało, to krajobraz po burzy. Życie, które musi toczyć się dalej pośród ruin i popiołów. Jak ci ludzie mogą teraz żyć obok siebie, po tych wszystkich cierpieniach i takiej dawce nienawiści? Jak zareagować, co zrobić wobec takiej bezkarności? Zrezygnować czy jednak wymierzyć sprawiedliwość? Ale jeśli zdecydować się na tę drugą opcję, czy to oznacza zabić kogoś?...
Przemoc w filmie nie jest potraktowana i pokazana wprost. Z ekranu bije jej obecność, lecz jedynie poprzez gesty, spojrzenia i przemilczane słowa. Jednak ten prosty sposób przekazu dosadnie odzwierciedla jej najokrutniejszy wymiar.
NEW CROWNED HOPE FESTIVAL
Mozart i "DARATT"
Czuję się dumny i zaszczycony faktem bycia wśród filmowców wybranych do uczczenia obchodów 250. rocznicy urodzin Mozarta. Po początkowej radości i ekscytacji, szybko poczułem ciężar zadania. Uczcić Mozarta? Dlaczego nie? Zacząłem czytać wszystko, co tylko o nim znalazłem i w kółko słuchałem jego muzyki. A pewnego dnia miałem sen: spotkałem Mozarta, gdzieś między Niebem a Ziemią. Oczywiście moje nazwisko nic mu nie mówiło, więc powiedziałem kim jestem, skąd pochodzę, że i moim największym pragnieniem jest zrobić film, który w swej prostocie przypominałby jego sonaty fortepianowe. Film, który przede wszystkim byłby wyraźny i wolny, tak jak jemu udało się to osiągnąć w swoich dziełach. "Zrozumiałem, że nie lubisz nieuzasadnionej wirtuozerii" - powiedziałem. Mozart to potwierdził. A szczególnie utkwiły pamięci mi jego słowa: "Konieczne jest pisanie tak przystępnych i zrozumiałych utworów, żeby stangret mógł je zaśpiewać" (z listu do ojca, 28 grudnia 1782)
MAHAMAT-SALEH HAROUN (reżyser)
|